H. M. Górecki Trzy utwory w dawnym stylu na 3 akordeony
Skomponowane w 1963 roku na prośbę Tadeusza Ochlewskiego, redaktora naczelnego Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, Trzy utwory w dawnym stylu to kolejny – po Chorale w formie kanonu – przykład sięgnięcia przez Henryka Mikołaja Góreckiego do polskiej muzyki dawnej. Kompozycje te były wówczas dla Góreckiego rodzajem twórczości pobocznej, marginalnej – ani Chorałowi, ani Trzem utworom w dawnym stylu nie nadał numeracji opusowej. W kontekście radykalnie awangardowej twórczości kompozytora z początku lat 60.
Trzy utwory w dawnym stylu są rzeczywiście muzyką jakby z innego świata – wysmakowanymi stylizacjami renesansowych melodii, utrzymanymi w skalach modalnych, bez śladu dodekafonii czy brzmieniowej agresji, za to z wyraźną linią melodyczną i żywą rytmiką. Jedynie w trzecim utworze ekspresja kolejnych fraz staropolskiej pieśni zbliża się do tej znanej z serialnych kompozycji Góreckiego. Nakłada on tutaj na siebie głosy instrumentów smyczkowych, rozpoczynając linię melodyczną każdego z nich od innego dźwięku skali doryckiej. Przypomina to operacje serialne, dając jednocześnie w efekcie gęstą i intensywną emocjonalnie, ośmiogłosową strukturę harmoniczną. Finał cyklu jest w ogóle najbardziej ekspresyjny i stanowi jego punkt kulminacyjny, podczas gdy pierwszy utwór to subtelna, liryczna pieśń urzekająca pięknem brzmienia, a drugi jest ludowym tańcem opartym na rytmicznym ostinato.
Niezależnie od początkowych intencji kompozytora, Trzy utwory w dawnym stylu do dziś pozostają jednym z najczęściej wykonywanych dzieł Góreckiego. Są również niezwykle istotne w kontekście jego późniejszej twórczości i roli, jaką cytaty z muzyki dawnej zaczęły pełnić w jego utworach już na przełomie lat 60. i 70. (Muzyka staropolska czy II Symfonia „Kopernikowska”).
Konteksty
Omawiając kompozycję, Tadeusz A. Zieliński podkreślał ukryte, lecz czytelne związki Trzech utworów z główną linią twórczości Góreckiego.
TRANSKRYPCJA NA 3 AKORDEONY