Rodzaje gitar elektrycznych – jak wybrać odpowiednią?

Gitara elektryczna bez tajemnic – wszystko, co musisz wiedzieć na start

Od rocka do jazzu – jak dopasować gitarę elektryczną do swojego stylu

Gitara elektryczna to instrument, który od ponad pół wieku kształtuje oblicze muzyki popularnej. Od bluesa i rock'n'rolla, przez heavy metal, jazz, aż po współczesne gatunki alternatywne - gitara elektryczna jest wszechobecna. Jednak dla kogoś, kto dopiero zaczyna swoją przygodę z tym instrumentem, a nawet dla bardziej doświadczonych muzyków poszukujących nowego brzmienia, bogactwo dostępnych modeli może być przytłaczające. Różnią się budową, brzmieniem, a co za tym idzie - idealnym zastosowaniem w różnych gatunkach muzycznych. Ten artykuł ma za zadanie rozjaśnić ten złożony świat gitar elektrycznych i pomóc Ci w wyborze idealnego instrumentu, dopasowanego do Twoich potrzeb i preferencji muzycznych.

Świat elektrycznych brzmień

Historia gitary elektrycznej jest fascynującą opowieścią o innowacji i poszukiwaniu nowych możliwości brzmieniowych. Od pionierskich konstrukcji z lat 30. XX wieku, które miały na celu wzmocnienie dźwięku gitary akustycznej, po ikoniczne modele, które definiowały całe pokolenia muzyków - gitara elektryczna przeszła długą drogę. Dziś na rynku dostępne są setki, jeśli nie tysiące różnych modeli, różniących się kształtem korpusu, rodzajem drewna, zastosowanymi przetwornikami, mostkami i wieloma innymi detalami. Każdy z tych elementów ma kluczowy wpływ na charakterystyczne brzmienie gitary i jej komfort gry. Zrozumienie podstawowych typów gitar elektrycznych i ich cech jest pierwszym krokiem do znalezienia instrumentu, który będzie inspiracją do tworzenia muzyki.

Gitara typu Stratocaster: ikona wszechstronności

Prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalna gitara elektryczna na świecie, Fender Stratocaster, zadebiutowała w 1954 roku i szybko stała się legendą. Jej charakterystyczny, asymetryczny kształt korpusu, podwójne wcięcie (double-cutaway) zapewniające łatwy dostęp do wyższych progów oraz trzy przetworniki single-coil to znaki rozpoznawcze tego modelu.

Charakterystyka

Stratocaster charakteryzuje się jasnym, szklistym brzmieniem z wyraźną górą i środkiem pasma. Trzy przetworniki oferują szeroką paletę brzmień, od czystych, dzwonkowych dźwięków idealnych do funk i country, po ostre, przesterowane riffy w rocku i bluesie. Często posiada tremolo (wibrato), które pozwala na subtelne modulowanie wysokości dźwięku lub bardziej ekstremalne efekty.

Zalety:

• Wszechstronność: Stratocaster doskonale sprawdza się w wielu gatunkach muzycznych.
• Komfort gry: ergonomiczny kształt korpusu i wygodny gryf sprawiają, że gra na Stratocasterze jest przyjemna nawet podczas długich sesji.
• Kultowy status: to jeden z najbardziej ikonicznych instrumentów w historii muzyki.

Wady:

• Moc wyjściowa: przetworniki single-coil mogą generować mniejszą moc wyjściową w porównaniu do humbuckerów, co może być niewystarczające do cięższych gatunków muzycznych bez użycia dodatkowych efektów.
• Szumy: przetworniki single-coil są bardziej podatne na zbieranie zakłóceń elektromagnetycznych.

Gatunki muzyczne: blues, rock, pop, funk, country, indie.

Gitara typu Les Paul: potęga i ciepło brzmienia

Gitara Gibson Les Paul, wprowadzona na rynek w 1952 roku, to kolejny klasyk, który wywarł ogromny wpływ na muzykę. Jej masywny mahoniowy korpus i dwa przetworniki typu humbucker są kluczem do jej charakterystycznego, ciepłego i mocnego brzmienia.

Charakterystyka

Gitary elektryczne typu Les Paul charakteryzują się bogatym, pełnym brzmieniem z mocnym dołem i ciepłą górą. Przetworniki humbucker, składające się z dwóch cewek, zapewniają wysoki poziom sygnału wyjściowego i redukują szumy. Gitary elektryczne Les Paul często posiadają krótszą menzurę (długość strun między mostkiem a siodełkiem) niż Stratocastery, co wpływa na łatwiejsze zginanie strun.

Zalety:

• Mocne brzmienie: idealna do rocka, hard rocka i metalu.
• Ciepłe i pełne tony: doskonała do solówek i riffów.
• Bogate sustain: długie wybrzmiewanie dźwięku.

Wady:

• Waga: gitary Les Paul mogą być dość ciężkie ze względu na masywny korpus.
• Cena: klasyczne modele Les Paul są zazwyczaj droższe od Stratocasterów.
• Mniejsza wszechstronność: choć Les Paul świetnie sprawdza się w rocku i metalu, może być mniej uniwersalny w lżejszych gatunkach muzycznych.

Gatunki muzyczne: rock, hard rock, heavy metal, blues, jazz.

Gitara typu Telecaster: prostota i charakter

Fender Telecaster, zaprezentowany w 1950 roku jako Broadcaster (później przemianowany ze względu na konflikt z inną firmą), jest jednym z pierwszych produkowanych seryjnie gitar elektrycznych. Jego prosty, ale efektywny design i charakterystyczne, "szklankowe" brzmienie uczyniły go ulubieńcem wielu muzyków.

Charakterystyka

Gitary elektryczne Telecaster charakteryzują się jasnym, twangowym brzmieniem, szczególnie słyszalnym na przetworniku przy mostku. Ich konstrukcja jest zazwyczaj prosta, z pojedynczym wcięciem (single-cutaway) i dwoma przetwornikami single-coil. Gitary typu Telecaster cechuje solidna konstrukcja i wyrazisty charakter brzmienia.

Zalety:

• Wyraziste brzmienie: idealne do country, bluesa i rocka.
• Prosta i solidna konstrukcja: gitara jest trwała i niezawodna.
• Cena: często dostępne są bardziej przystępne cenowo modele Telecasterów w porównaniu do Stratocasterów i Les Paulów.

Wady:

• Mniejsza wszechstronność: może być mniej odpowiedni do cięższych gatunków muzycznych.
• Potencjalne szumy: podobnie jak w Stratocasterze, przetworniki single-coil mogą generować szumy.

Gatunki muzyczne: country, blues, rock, indie, punk.

Gitary typu Hollow Body: elegancja i ciepło brzmienia

Gitary elektryczne Hollow Body (zwane też Arch Top) wyróżniają się łukowato wygiętym, stosunkowo głębokim pudłem rezonansowym z charakterystycznymi otworami w kształcie litery „f” (tzw. „efki”), przypominającymi te znane ze skrzypiec. Choć korpus tych gitar może wyglądać na nieco masywniejszy, mostek często nie jest przytwierdzony na stałe – utrzymuje się wyłącznie pod wpływem naprężenia strun. Dzięki tej konstrukcji Hollow Body świetnie łączy walory instrumentu akustycznego (naturalna projekcja dźwięku, bogaty rezonans) z możliwością podłączenia do wzmacniacza, co daje bardzo plastyczne, „otwarte” i jednocześnie ciepłe brzmienie.

Charakterystyka:

• Pudło rezonansowe: głęboki, wygięty korpus (ang. arch top) z otworami „f” poprawia rezonans i nadaje gitarze klasyczną, elegancką sylwetkę.
• Przetworniki: najczęściej stosuje się humbuckery o niższym poziomie szumów, choć spotkamy też modele ze single-coil czy nawet przetwornikami P-90, co daje różne warianty ataku i barwy.
• Mostek: wolnostojący „floating bridge” pozwala na lepszą transmisję drgań korpusu, co zwiększa sustain i dynamikę gry.

Zalety:

• Ciepłe, pełne brzmienie: naturalne barwy akustyczne łączą się z elektrycznym wzmocnieniem, tworząc soczysty, łagodny ton, idealny do czystych brzmień.
• Estetyka: klasyczna, stylowa forma z otworami „f” doskonale wpisuje się w scenę jazzową i retro-rock’n’rollową.
• Uniwersalność dynamiczna: Hollow Body świetnie reaguje na różne poziomy siły uderzenia, od delikatnych flażoletów po mocne akordy.

Wady:

• Sprzężenia akustyczne: przy dużym przesterze korpus może wpaść w niepożądane sprzężenia zwrotne, zwłaszcza przy mikrofonach lub mocnych wzmacniaczach.
• Waga i gabaryty: głębsze pudło rezonansowe oznacza większe wymiary i ciężar w porównaniu do gitar typu solid body.

Gatunki muzyczne

Gitary Hollow Body od dawna kojarzone są przede wszystkim z jazzem i bluesem, gdzie artykulacja i walor barwowy odgrywają kluczową rolę. Doskonale sprawdzają się także w rock’n’rollu lat pięćdziesiątych – gra nimi chociażby Chuck Berry – oraz w klasycznym brzmieniu B.B. Kinga, uosabiającym połączenie „śpiewnej” solówki z miękkim pazurem. Nie brakuje również zastosowań w współczesnych odmianach rocka alternatywnego, gdzie Hollow Body wzbogaca paletę dźwiękową o ożywcze, przestrzenne tony.

Gitara typu SG i inne modele: poszukiwanie unikalnego brzmienia

Oprócz trzech ikon, na rynku dostępne jest wiele innych typów gitar elektrycznych, które oferują unikalne brzmienia i style. Jednym z popularniejszych jest Gibson SG (Solid Guitar), wprowadzony na rynek w 1961 roku jako następca Les Paula (który w tamtym czasie nie cieszył się dużą popularnością).

Gitara elektryczna typu SG

Charakteryzuje się lekkim mahoniowym korpusem, podwójnym wcięciem i dwoma przetwornikami humbucker. Oferuje mocne, agresywne brzmienie, idealne do rocka i hard rocka. Jest lżejsza od Les Paula, co dla niektórych gitarzystów jest dużą zaletą.

Inne modele:

• Gitary typu Jazzmaster i Jaguar: stworzone przez Fendera z myślą o muzykach jazzowych, ale zyskały popularność w muzyce surf rockowej i alternatywnej. Charakteryzują się unikalnym kształtem korpusu i różnorodnymi opcjami przełączania przetworników.
• Gitary typu Flying V i Explorer: awangardowe kształty korpusu, popularne w heavy metalu i hard rocku. Oferują mocne brzmienie dzięki przetwornikom humbucker.
• Gitary hybrydowe: łączą cechy różnych typów gitar, np. korpus Stratocastera z przetwornikami humbucker.
• Gitary baritonowe: posiadają dłuższą menzurę, co pozwala na strojenie niżej i uzyskanie głębszego brzmienia.

Wybór gitary dla początkujących vs. profesjonalistów: dopasowanie do poziomu zaawansowania

Wybór gitary elektrycznej powinien uwzględniać poziom zaawansowania gitarzysty.

Początkujący

Dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z gitarą, kluczowe są komfort gry i uniwersalność instrumentu. Gitary typu Stratocaster lub Telecaster są często polecane ze względu na wygodny gryf i wszechstronne brzmienie, które sprawdzi się w wielu gatunkach muzycznych. Ważne jest, aby gitara była dobrze wykonana i łatwa w obsłudze. Często warto rozważyć zakup gitary z zestawu dla początkujących, który zawiera również wzmacniacz i niezbędne akcesoria.

Profesjonaliści

Doświadczeni gitarzyści zazwyczaj mają już sprecyzowane preferencje dotyczące brzmienia i stylu gry. Mogą poszukiwać konkretnego modelu gitary, który idealnie wpasuje się w ich muzyczną wizję. Profesjonaliści często inwestują w wysokiej klasy instrumenty, które oferują doskonałe brzmienie, komfort gry i niezawodność. Mogą również eksperymentować z mniej popularnymi modelami, aby znaleźć unikalne brzmienie.

Porady przy wyborze gitary: kluczowe wskazówki

Wybór gitary elektrycznej to bardzo indywidualna decyzja. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci dokonać najlepszego wyboru:

1. Określ swój budżet: ceny gitar elektrycznych mogą się znacznie różnić. Ustal, ile możesz przeznaczyć na zakup instrumentu, pamiętając, że będziesz potrzebować również wzmacniacza i akcesoriów.
2. Zastanów się, jaką muzykę chcesz grać: różne typy gitar lepiej sprawdzają się w różnych gatunkach muzycznych. Jeśli lubisz rock i metal, rozważ Les Paula lub SG. Jeśli preferujesz blues, country lub pop, Stratocaster lub Telecaster mogą być lepszym wyborem.
3. Sprawdź komfort gry: udaj się do sklepu muzycznego i przetestuj różne gitary. Zwróć uwagę na wygodę gryfu, akcję strun (wysokość strun nad progami) i wagę gitary.
4. Posłuchaj brzmienia: podłącz gitarę do wzmacniacza i posłuchaj, jak brzmi. Sprawdź różne ustawienia przetworników i potencjometrów.
5. Nie bój się eksperymentować: jeśli nie jesteś pewien, jaki typ gitary jest dla Ciebie najlepszy, wypróbuj różne modele i posłuchaj, co Ci się podoba.
6. Przeczytaj recenzje i opinie: sprawdź, co inni gitarzyści mówią o danym modelu gitary.
7. Zaufaj swoim uszom: ostatecznie, wybierz gitarę, która brzmi i czuje się dla Ciebie najlepiej.

Wybór gitary elektrycznej to ekscytujący etap w muzycznej podróży. Pamiętaj, że nie ma jednej "najlepszej" gitary – istnieje tylko gitara najlepsza dla Ciebie. Poświęć czas na zrozumienie różnych typów gitar i ich charakterystyk, a z pewnością znajdziesz instrument, który będzie Cię inspirował do tworzenia muzyki przez wiele lat.