Czym stroić instrumenty dęte?

Jak mówi znany aforyzm, muzyka jest lekarstwem dla duszy i ciała. Ma ona jednak to do siebie, że cieszy ucho tylko w momencie, gdy gra nie ma w sobie ani grama fałszu czy niewłaściwie zagranych nut. Łatwo uniknąć tych problemów dzięki dobremu nastrojeniu instrumentu. Czym stroić instrumenty dęte? Dzisiaj poświęcimy trochę miejsca temu tematowi.  

Zanim przejdziemy do klasyfikacji instrumentów dętych, zacznijmy jednak od tematu samego strojenia instrumentów. W krótkich słowach można opisać ten proces jako odpowiednie wyregulowanie wysokości dźwięku tak, żeby zachować harmonię dźwięków, zarówno w przypadku konkretnego instrumentu, jak i grupy instrumentów, jeżeli gra się w zespole. Są dwie opcje strojenia: pierwszą z nich jest wykorzystanie swojego słuchu i porównanie dźwięku w odniesieniu do tego samego dźwięku wydanego przez inny instrument, np. do pianina. Tę metodę uważa się za bardziej dokładną, ponieważ umożliwia usłyszenie wszystkich alikwot, czyli częstotliwości składowych. Drugim sposobem jest użycie specjalnego sprzętu, mającego na celu pomoc przy strojeniu, np. stroików czy tunerów.

Wracając do tematyki instrumentów dętych, należy rozróżnić ich dwie główne kategorie: drewniane i blaszane. To nazewnictwo może wprowadzić błędne przeświadczenie, że pochodzi od materiałów, z którego zostały wykonane instrumenty. Kluczem tego podziału nie jest bowiem całość materiałów, ale wszystko rozbija się o element, który wzbudza wibrację instrumentu, czyli np. stroik albo ustnik.

Instrumenty dęte drewniane

Do grupy instrumentów dętych drewnianych należą m.in. flety proste i poprzeczne, oboje, klarnety, fagoty i saksofony. Jeżeli chodzi o strojenie fletów, należy pamiętać o niezmienianiu ułożenia kątowego wokół osi obrotu główki, ponieważ ów kąt ma wpływ na wysokość dźwięku. Innym istotnym czynnikiem jest temperatura instrumentu – zimny, nierozgrzany flet będzie początkowo stroił niżej niż powinien. W przypadku kolejnej grupy instrumentów dętych drewnianych, jakimi są saksofony, posiadamy w swojej ofercie szeroki wybór – poprzez dostosowanie do rodzaju saksofonu czy twardość. Popularnymi markami są Vandoren, które wyróżnia bardzo cienka końcówka stroika i zarazem ich mocniejsza konstrukcja oraz jedne z najbardziej rozpoznawalnych stroików, czyli Rico.

Instrumenty dęte blaszane

W tej grupie znajdziemy trąbki, puzony, tuby i wiele innych, w których wyróżnia się metalowy ustnik. W przypadku tych instrumentów sprawa ma się inaczej, ponieważ jedną z wyróżniających te instrumenty cech jest brak stroika. Sprawa tutaj wygląda bardziej naturalnie, ponieważ rolę stroika przejmują usta grającej osoby. Zmiana wysokości dźwięku powodowana jest przez zmianę ułożenia ust na ustniku oraz zadęcie. Wydobywanie większej ilości podstawowych dźwięków z instrumentów dętych blaszanych zostało umożliwione poprzez wynalezienie wentyli oraz przyłączenie do korpusu instrumentu trzech krąglików. Obsługuje się je trzema palcami i pozwalają one na obniżenie strojenia nawet o pół tonu.